Kerkgeschiedenis Den Helder
Hersteld Evangelisch Lutherse Kerk
De ansichtkaart hieronder is een afbeelding van de Middenstraat. Rechts op de foto is de Lutherse kerk te zien, aanvankelijk een woonhuis maar in 1827 aangekocht voor de lutherse gemeente. Aan het begin van de negentiende eeuw bevond zich al een groep lutheranen in Den Helder. Veel van hen waren vermoedelijk tijdelijk in de stad komen wonen in verband met de grote waterbouwkundige werken in de regio, zoals de aanleg van het Noordhollands Kanaal en het Helderse Kanaal. Deze groep groeide uit tot een Hersteld Evangelisch-Lutherse Gemeente, die op 7 maart 1827 een belangrijk keerpunt beleefde: de aankoop van een woonhuis aan de Middenstraat. Dit pand kon snel worden omgebouwd tot een volwaardige kerkruimte. Tot dat moment maakten de lutheranen gebruik van het kerkgebouw van de doopsgezinden, maar eind december van datzelfde jaar kon hun eigen kerk worden ingewijd. Opmerkelijk is dat de Helderse marine een bijzondere rol speelde bij deze ingebruikname. Aangezien er nog geen kerkorgel voorhanden was, werd de muziek tijdens de eerste diensten verzorgd door muzikanten van het marineschip Zr.Ms. Zeeland.
Lang hoefde men echter niet zonder orgel te blijven. Vanuit de Hersteld Evangelisch-Lutherse Gemeente in Amsterdam werd een tweeklaviers orgel met aangehangen pedaal overgenomen. Ook aan voorganger ontbrak het de jonge gemeente niet lang: proponent Sonstral, die in de opbouwfase al nauw betrokken was bij het werk in Den Helder, nam het beroep aan en zou vanaf dat moment tot aan zijn dood in 1872 aan de gemeente verbonden blijven.
Het gemeentelijke leven kon in 1867 worden uitgebreid met zondagschool werk. De zondagsschool werd gehouden in een ander gebouw aan de Middenstraat eigendom van ‘baas Swerus’.
Onder leiding van ds. C.C.G. Visser kon in 1913 een nieuwe kerk gebouwd worden in de Wezenstraat. Architect Joh. Pelser uit Amsterdam kreeg hiervoor de opdracht. De kerk was aan één zijde voorzien van een pastorie en aan de andere zijde van een kosterswoning. De toren werd beeldbepalend voor de Wezenstraat. In 1924 werd een nieuw elektrisch pneumatisch orgel geplaatst.
De gemeente is door verschillende predikanten bediend. Opvallend is dat sommige predikanten maar kort bleven. Dominee Wallien bleef maar drie jaar. Dr. Blase, die uit Ned. Oost Indië was gerepatrieerd, bleef nog geen twee jaar. Met de komst van ds. P.H. Borgers brak een groeiperiode aan. Borgers organiseerde jeugdiensten, verzorgde culturele lezingen en bedacht veel nieuwe activiteiten. Veel van deze activiteiten waren verbonden aan zijn eigen persoon en persoonlijkheid. Na zijn vertrek naar Rotterdam kwam er een terugval in het gemeentelijke leven.
In 1936 werd de kerk aan de Wezenstraat gerestaureerd. Onder leiding van ds. W.J.F. Meiners ging het weer goed met de gemeente. Vlak na de oorlog werd het kerkinterieur vervangen. Sinds 1990 wordt de kerk niet meer gebruikt. Van 1995 tot 2013 heeft de Nederlands Gereformeerde Kerk nog gebruik gemaakt van de kerk. Daarna is de kerk verhuurd aan een evangelische gemeente.
Lutherse Kerk Middenstraat Den Helder
